Accións e delirios en 8mm. Galicia 1975-85
O ciclo “Outros formatos do cine en Galicia. Cine Recuperado” tráenos un conxunto de traballos que dan fe da escena creativa sen igual que houbo en Coruña entre finais dos 70 e principios dos 80. Falamos con Xurxo Taxes, comisario desta mostra xunto con Ánxela Caramés.
Accións e delirios en 8mm. Galicia 1975-85, ese é o nome do ciclo. Que ocorría en Galicia eses anos? Que representa a época e o ambiente que reflicte esta selección de películas?
Nos últimos anos do réxime franquista e primeiros da democracia, Galicia espertaba dun longo adormecemento cultural e artístico, froito da represión política e social ditatorial. Latexaba un novo espírito de innovación, desafío e ruptura nas iniciativas artísticas do momento, no fervor creativo dun tempo que vai do compromiso antifranquista á posmodernidad, nun lugar non tan illado do contexto sociocultural internacional como cabería pensar. Unha renovación que alcanzaba todos os campos da creación e que derrubaba as barreiras entre as diferentes disciplinas, no contexto estatal de cambio sistémico, social, cultural e de mentalidades. En resumo, a mocidade como motor da revolución cultural e do proceso de liberación dos costumes e os 8 milímetros como campo de probas e rexistro fragmentado desta eclosión.
O colectivo que asina estas películas está formado por persoas que non veñen necesariamente do audiovisual. Podes situar a relación destes artistas co cine?
En rigor, aínda que falemos de iniciativas grupales, interdisciplinariedad e colaboración, existen obras individuais, con firma. Ademais, efectivamente, non son pezas de cineastas. Son traballos experimentais -sen ataduras, ás veces delirantes- en 8mm e súper 8, de creadores que debutan. Da cámara/pincel do artista plástico, hoxe recoñecido videocreador, Ignacio Pardo, ao “ensaio-erro” dos fotógrafos Luís Bericua, Vari Caramés e Xulio Correa en (Tres) Homes Obxecto, pasando polo pequeno documental, recentemente recuperado, que o realizador Manuel Abad filmaba durante o happening do herculino “Grupo de Arte Experimental A Carón” no psiquiátrico compostelán de Conxo, en 1976. Unha iniciática e polémica acción de grupo na que participan tamén os internos do centro baixo a atenta mirada dalgúns médicos progresistas influenciados pola antipsiquiatría.
Cal era a inspiración da que bebían os happenings? Que referentes (artistas, movementos) manexábanse?
Os artistas de “A Carón” (fotógrafos, pintores, escritores, escultores, músicos, actores…), colectivo pioneiro en Galicia na realización destes eventos artísticos con participación do público, refiren múltiples fontes de inspiración: a compañía estadounidense The Living Theatre, a aprendizaxe parisiense da alma mater do grupo, o pintor Alberto Carpo, ou anteriores achegamentos das artes a espazos e grupos marxinados.
Vendo con perspectiva as películas, que resaltarías, en canto á súa importancia e o seu valor, a quen as ve por primeira vez?
Máis aló do seu valor cinematográfico e artístico, documentan as relacións entre arte e sociedade nun momento histórico convulso. Testemuñan un empuxe artístico rebelde, novo, provocador? nunha etapa con gran efervescencia da nosa historia cultural recente, empuxe que persegue a liberación da arte encorsetado pola ditadura. Valla tamén este ciclo como tributo a todos os creadores -lamentablemente, non todos representados nesta sesión- que protagonizaron multitude de audaces experimentos na Galicia do tardofranquismo e a transición á democracia, fomentando con eles a creación dunha cidadanía esperta e combativa, a mesma que nos nosos días acode ás proxeccións e actividades deste encontro cinematográfico na antiga prisión provincial.